Vorige week woensdag stak vader Anton een kaarsje aan voor een Moeder Gods-icoon die voor de gelegenheid op de liturgietafel van de Noorderkerk was geplaatst. Vannacht werd zijn kerk, de Russisch Orthodoxe kerk in de Jordaan, beklad met Z-tekens. Twee totaal verschillende symbolen staan lijnrecht tegenover elkaar. Het symbool van kwetsbaarheid: een vrouw met een kind. En het symbool van masculiene macht waarmee tanks beschilderd worden.
Vorige week kwamen we bij elkaar om te bidden om vrede. Wij, doodgewone Nederlanders, die verbijsterd zijn vanwege oorlog in Europa, zo dicht bij huis. En zij, onze christelijke buren. Een gemeenschap van meer dan twintig nationaliteiten, waaronder ook Russen en Oekraïners. Zij ervaren de spanning van binnen uit. Het is hun catastrofe, hun bloedverwanten die in oorlog zijn. Maar ondanks alles zoeken ze naar eenheid in Christus, die de Heer is van de wereld en nationaliteiten overstijgt. Samen waren we verenigd in gebed om vrede.
Zorgvuldig koos ik mijn woorden. Het was niet aan mij om een oordeel te vellen over de gebeurtenissen – zeker niet in het bijzijn van deze broeders en zusters. Ik ben maar een buitenstaander, onwetend van alle finesses. Het was niet aan mij om de eenheid die zij zochten te verstoren – zeker niet in het gebed. Want bidden is met lege handen, in volstrekte afhankelijkheid en kwetsbaarheid, voor God staan.
Het bericht van vandaag over het vandalisme raakte me, juist omdat ik deze gebedsbroeders heb leren kennen als waarachtige volgelingen van Jezus! Laat me dat uitleggen. In de Noorder zijn we bezig met een serie verdiepingsdiensten ‘gelovige burgers’, over hoe we Jezus kunnen volgen te midden van de (politieke) machten van deze wereld. We doen dat aan de hand van een aantal werkwoorden. En al de woorden die we tot nu toe hebben behandeld, zie ik terug bij de Russisch Orthodoxe Kerk in Amsterdam. Allereerst ‘dienen’: ze hebben een inzamelactie voor vluchtelingen opgestart en zoeken naar concrete hulp voor Oekraïners die naar Nederland komen. Daarnaast ‘bidden’: samen, met elkaar en met andere christenen geven ze met open handen antwoord op gebalde vuisten. In de derde plaats ook ‘profetisch ontmaskeren’. Zoals de profeet Nathan David een spiegel moest voorhouden, zo hebben ze de invasie door Poetin veroordeeld en afstand genomen van de uitspraken van hun eigen patriarch, Kyrill. Let op, hè: wat zij doen is profetisch ontmaskeren, omdat zij van binnenuit spreken! Maar het allermooiste is het vierde woord, waar we afgelopen zondag over nadachten: ‘alternatief leven’. Zij vormen een alternatief voor een wereld vol oorlog en geweld. Juist door met elkaar, ondanks de verschillende nationaliteiten, één te zijn. Juist door te kiezen voor het gebed als antwoord op geweld.
Toen ik het nieuws van vandaag hoorde, sms’te ik mijn collega of we iets voor hen konden doen. Verontwaardigd als ik was, wilde ik wel in actie komen… en hij antwoorde: ‘Gebed graag!’ Ontroerend… gebed als antwoord… en dat op biddag… hoe kan het ook anders!
‘Heer, ontferm U over deze wereld. Over Oekraïne en Rusland. Geef vrede, waar haat en geweld wordt gezaaid. Spreek uw waarheid, waar leugen en misleiding klinkt. Doe recht aan wie vertrapt en opgejaagd wordt. Herstel wat gebroken is. Heer, ontferm U.
We bidden U voor onze broeders en zusters van de Russisch Orthodoxe Kerk hier in de Jordaan. Laat hen een teken zijn van uw koninkrijk, gestalte van de vrede. Bekrachtig hen in hun profetisch spreken. Luister naar hun gebeden. Zegen hun dienst aan de wereld.
Dat het licht de duisternis overwint, bidden we U, zo waar het kwetsbare Kind onze Vredevorst is! Amen’
