Zondagavond 4 mei werd in aansluiting op de Dodenherdenking op de Noordermarkt
een herdenkingsconcert gegeven in de Noorderkerk, waar ik ter opening in een moment van bezinning het volgende gezegd:
GEGEVEN VRIJHEID
(moment van bezinning bij herdenkingsconcert op 4 mei)
In de Joodse Thora staat het volgende geschreven:
Elke sabbat zullen jullie gedenken dat jullie slaven waren in Egypte
tot de Here uw God met een sterke hand en uitgestrekte arm bevrijdde… (Deut. 5:15)
Niet slecht één keer per jaar
maar elke week opnieuw werd Israël ooit geroepen
hoe zij van Hogerhand waren bevrijd uit de Egyptische slavernij,
verlost uit een ten dode gedoemd bestaan
om te gaan naar een land, hen door God bereid.
Een land waar het leven goed was
om daar gezien en gezegend door de Eeuwige
het leven te leiden zoals het Hem van meet af voor ogen stond
eerlijk en betrouwbaar, goed en genadig, rechtvaardig en ruimhartig
Een land waar ruimte is voor eigen volk en vreemdeling
je samen de overvloed deelde… het hemel op aarde werd.
Een voorproef van Gods Rijk.
Gedenken zul je het elke zevende dag van de week, zei God,
opdat je het geen dag vergeet… de gegeven vrijheid viert en leeft.
We doen het ook vandaag… samen met Israël… na de nacht van de Holocaust
waarin een Duitse Führer net als die Egyptische Farao besloten had:
dit volk moet eraan… vernichtet, ausgerottet werden.
Dit volk wat herinnerde aan de Eeuwige
en aan wat Hij bedoelt en belooft
was een doorn in het oog
paste niet in het Nazi-systeem.
Het lot van de dood trof ook anderen.
Mensen die niet voldeden aan het het ideaal van de Übermensch,
zoals zigeuners, homosexuelen, en andersdenkenden hoe dan ook.
Bezet waren we… wij allen…onderdrukt… onvrij in denken en doen.
Terecht herdenken wij sinds jaar en dag dat wij daarvan werden bevrijd.
En zijn 2 minuten stil vanwege al het bloed dat vloeide om die vrijheid te bekopen.
Vanwege al het leed ook dat tot op de dag van heden wordt geleden
in de strijd om recht en ruimte voor iedereen.
Aansporing is dit gedenken
om ons niet neer te leggen bij het geweld dat ook vandaag allerwegen huishoudt
en bij het onrecht waaronder tallozen nu geslachtofferd en vermorzeld worden.
Intussen is één ding zeker
Wil het opschieten in de wereld waarin wij leven
dan begint de bevrijding altijd dicht bij huis… in ons eigen leven.
Zonder erg raken wij gevangen in patronen waar wij zelf aan lijden
die de ander geen recht doen… waar niemand gelukkiger van wordt… God niet blij mee is.
Goed dat er een sabbat is… een dag in de week
waarin wij alles wat ons elke dag bezighoudt een dag lang mogen laten voor wat het is,
als een teken dat wij geen slaaf zijn vreemde machten
of het nu die Duitse bezetter was van toen
de 24-uurs economie van nu
of je eigen gekozen carrière van morgen.
Elke sabbat wil de Ene en Eeuwige
de God van Abraham, Izaäk en Jakob
de God en Vader van Jeshouah, van Jezus
ons herinneren aan de vrijheid die Hij ons heeft bereid.
Wellicht herinnert u zich het verhaal… het drama van Golgotha.
Terwijl mensen de van God gegeven Zoon, Jeshouah, niet langer verdroegen,
zij gedreven door duistere krachten Hem aan een kruis sloegen en de dood injoegen
-en daarmee afrekenden met al wat de hemel voor ogen stond-
heeft Hij die dag als zondebok geboet voor dat gedrag,
dankzij Zijn bloed de kwade machten gebroken.
En zoals Nelson Mandela na zijn loslating zei:
peace and forgiveness… vrede en vergeving
zo zei ook Hij het na Zijn opstanding: sjaloom
Wij vieren het elke zondag… elke eerste dag van de week
Opdat we daarbij leven…. die andere zes daarop doorgaan
zodat het gaandeweg hier en nu al meer hemel op aarde wordt.
Ik eindig met de woorden van een gebed voor een dag als deze (Dienstboek p.772, nr. 27):
Niet om te oordelen
zijt Gij gekomen, God
maar om te zoeken wat verloren is
om te bevrijden
wie in schuld en angst gevangen zijn,
om ons te redden
als ons hart ons aanklaagt
Neem ons zoals wij hier aanwezig zijn
met heel dat zondige verleden van de wereld
U bent immers groter dan ons hart dat ons aanklaagt
U bent de Schepper van een nieuwe toekomst
een God van liefde en genade, nu en in eeuwigheid. Amen
