Paradox van Rembrandt

Zie ook: Riemersma, J., Een glimp van de hemel (2016) Uitgeverij Kok, Utrecht

De paradox van Rembrandt

Rembrandt van Rijn (1606-1669) was een van de grootste schilders van Nederland en van de wereld. Zijn kunst drukte vaak de paradox van de morele en spirituele toestand van de mensheid uit. Zijn eigen leven was ook vol van tegenstellingen en contrasten, net als zijn beroemde gebruik van licht en donker wat chiaroscuro genoemd wordt, waarmee hij met verf en inkt zijn onderwerpen belichtte.

Al was zijn leven en werk vanaf 1631 met Amsterdam verbonden, hij was in Leiden geboren en getogen met een gemengde katholiek-protestantse achtergrond. Zijn leven en werk moeten begrepen worden in het licht van de historische ontwikkelingen in de grotendeels nieuwe Protestantse Neder-landse Republiek die nog steeds de Tachtigjarige Oorlog tegen het katholieke Spanje aan het voeren was.

Zijn kunstwerken zouden kunnen suggereren dat hij heel orthodox was in zijn protestant-isme omdat hij veel meer dan zijn tijd-genoten bezig was met de Bijbel. Hij maakte meer dan 160 schilderijen met Bijbelse themas en nog eens 80 etsen en 600 tekeningen die door de Bijbel geïnspireerd waren.

Maar het is niet duidelijk of de schilder zich bij een bepaalde kerk had aangesloten. Hij was door katholieke kunstenaars getraind, en schilderde zowel calvinisten als mennonieten, katholieken, en joden. Al is de grafsteen van zijn vrouw Saskia nog steeds in de Oude Kerk van Amsterdam te zien, en is Rembrandts stoffelijk overschot ergens in de Westerkerk begraven (beide Nederlands Hervormde Kerken), geloven sommige kunst-historici dat zijn kunst vanaf 1640 mennonitische overtuigingen en themas weerspiegelden.

Wat we wel weten is dat hij niet een voorbeeldig kerklid was. Saskia stierf na maar acht jaar huwelijk en baarde vier kinderen waarvan drie stierven voordat ze twee maanden waren. Rembrandt begon toen een fysieke relatie met de verpleegster van zijn zoon die het overleefd had, die Geertje Dircx heette, die hem later probeerde aan te klagen omdat hij zijn belofte om met haar te trouwen brak.

De volgende vrouw in zijn leven was Hendrickje Stoffels, die hem een dochter gaf, Cornelia, het enige kind dat hem heeft overleefd. We leren iets over Rembrandts reputatie in de kerk van het feit dat Hendrickje van het Avondmaal was uit-gesloten vanwege het praktiseren van hoererij met de schilder Rembrandt.

Zijn financiële mismanagement en nalatigheid bij het halen van de deadlines van zijn cliënten leidde uiteindelijk tot zijn faillissement, wat hem dwong om zijn prachtige huis aan de Jodenbree te verkopen. Het is nu het Rembrandt Museum.

En hier is de paradox: ondanks de gebreken in zijn karakter en zijn beoordelings-vermogen, heeft Rembrandt een ongeëvenaarde artistieke erfenis van Bijbelse themas over het werk van God, genade en bekering, vergeving en redding nagelaten.

Related Posts

Leave a Reply