Met tranen in de ogen zat ze in de koffiehoek aan een glaasje glühwein: ‘Dit is zo mooi! De muziek komt regelrecht binnen. Ik had dit zo nodig. Juist nu…’ Zo maar een reactie tijdens de open kerk op 24 december. Zowel tijdens die dag, als tijdens de kerstreis een week daarvoor, ontmoette ik vele dankbare mensen. Dankbaar dat ze tijdens deze dagen een plek hadden om fysiek kerst te beleven.
Het had wel wat voeten in de aarde. Zowel om te bepalen waar we goed aan deden – kerk open of dicht? – als om te improviseren en al onze activiteiten aan te passen zodat ze veilig en binnen de huidige maatregelen door konden gaan. Wat dat betreft vond ik het bijzonder hoe we als Noorder de keuzes gemaakt hebben. Vele activiteiten voor de gemeente werden afgezegd, of gingen online door. Maar juist de activiteiten voor de buurt werden in aangepaste vorm fysiek vormgegeven. Als we dan toch de randen opzoeken, dan niet voor onszelf, maar voor de buurt!
Daarmee raken we wat mij betreft aan de echte kerstgedachte. Met kerst maakt God de beweging naar de wereld. Zending begint bij Hem. Hij heeft de wereld zó lief, dat Hij zijn zoon gezonden heeft. Te midden van de duisternis, de gebrokenheid, de pijn, de schuld. Te midden van deze wereld is Hij God-met-ons. Hij is present in ons midden. En in die beweging willen we ook meedoen. We willen present zijn in deze buurt. Simpelweg er zijn, met anderen.
En daarbij speelt het fysieke element een cruciale rol. God was altijd al God-met-ons. Dat is zijn naam. Hij is de aanwezige. In zijn naam, zijn woord, zijn Geest is Hij erbij. Maar blijkbaar was dat nog niet voldoende. Hij wilde ook dit fysieke leven met ons delen. Het woord werd vlees en heeft onder ons gewoond, zo getuigt Johannes. En dat fysieke, waarin Hij ons ziet, hoort, aanspreekt en aanraakt – dat fysieke krijgt in deze tijd wel een hele bijzondere betekenis. Juist nu velen ervaren hoe beeldbellen maar surrogaat is voor een daadwerkelijke ontmoeting, hoe een mooi appje op geen enkele manier een knuffel kan vervangen, of hoe een online dienst niet de beleving kan oproepen van lijfelijk in een kerkgebouw zitten. Juist nu eenzaamheid, depressie en “huidhonger” door velen worden ervaren, beseffen we wat een groot wonder het is dat God dit fysieke leven met ons wilde delen.
Daarom wilden we juist met kerst de kerk openen. Want kerst is het feest van fysieke presentie. Kerst moet je zien, horen, ruiken, proeven en voelen. Alle zintuigen worden hierin op God betrokken. En zo kwamen de mensen binnen in een mooi versierde kerk en zagen kaarsen branden als teken van Gods licht in onze nacht. Ze hoorden mooie muziek. Ze roken die zoete mengeling van chocomel en glühwein. Ze proefden één van beide. Maar bovenal voelden ze – de harde kerkbank, het kaarsje dat ze aanstaken, de trilling van de muziek, een boks van een bekende. Ze konden niet om het wonder van kerst heen!
En als buurt-dominee genoot ik met volle teugen. De hele buurt kwam binnen. De oude Amsterdammers, die ontroerd raakten van accordeonspel. De nieuwe Amsterdammers, door de oude gekscherend “bakfietsmaffia” genoemd. Sommigen kwamen elk jaar met kerst naar de kerk. Voor anderen was het de eerste keer en een welkome afwisseling tijdens de lock down. Sommigen met diepe kerstgedachten. Anderen die toevallig langskwamen. En ik dacht: ‘Dit is de kracht van kerst. Hier ontstaat iets van verbinding tussen mensen onderling en tussen God en mensen, noem het gerust “vrede op aarde”. Wat mooi dat juist tijdens de lock down we als kerk open zijn gegaan!’
Nu staan we aan het begin van een nieuw jaar. Het is mijn gebed dat we zo fysiek present blijven in de Jordaan. Een altijd open buurt-huis voor de ziel!
