De overheid gaat KLM met 3.4 miljard steunen om de geleden en voorziene verliezen op te vangen. Ik ben te weinig econoom om daar een oordeel over te hebben. Ongetwijfeld zullen er goede redenen voor zijn. Bovendien zal, wat ik er wel of niet van vind, niks aan dit besluit veranderen. Het doel is duidelijk: het vluchtgedrag moet sowieso terug naar het oude normaal.
Het bericht triggert me, als gelovige én als voorganger, om juist te pleiten voor een nieuw normaal wat betreft ons vluchtgedrag. In letterlijke én in figuurlijke zin. Ik besef dat dit een heet hangijzer is waar ik zomaar mijn vingers aan kan branden. Want wie (ik zelf incluis!) zit er nu op te wachten om op concreet gedrag te worden aangesproken? Zonder mezelf een profetenmantel aan te meten, voel ik me echter gedróngen – na het een paar keer vérdrongen te hebben – mijn gedachten hierover open te delen. Omdat het eenvoudig niet rijmt met Gods roeping elkaar stilzwijgend te laten begaan.
Voor ik verder ga, eerst een biecht: pas kort geleden is bij mij op dit punt het ‘omdenken’ begonnen. De aanleiding? Een paar stevige opmerkingen van een goede vriend! De daarop volgende corona-crisis werkte als een aanjager tot verdere bezinning.
Nadat onze kinderen de deur uit waren, werd vliegen naar je vakantiebestemming toch wel heel aantrekkelijk. Niet meer die lange autoritten. Tegelijk werd het al makkelijker om via de lucht voor weinig geld korte vakantietrips te maken naar interessante bestemmingen. Mooie manier toch om er echt even ‘uit’ te zijn? Al wist ik ergens wel dat het vliegverkeer een zware hypotheek legt op het milieu, praatte ik dat weg met de gedachte dat die twee tickets van ons het verschil ook niet zouden maken. Het vliegtuig vloog evengoed en mijn auto stond stil. Dus opgeteld en afgetrokken meer winst dan verlies! Verder reis je veel ontspannener en waarom zou je jezelf dat gemak niet mogen gunnen als je altijd druk bezig bent. Bovendien, als je zo gaat beginnen, zijn er zoveel dingen waar je vragen bij kunt stellen, toch…? Trouwens, op andere momenten ben je juist weer heel bewust bezig, dus…!
Misschien hoor je jezelf intussen praten en weet je nog betere redenen aan te voeren om jouw eigen vluchtgedrag te rechtvaardigen. Voor mezelf – en nu komt het! – ben ik het aanvoeren van dit soort argumenten de laatste maanden in toenemende mate gaan zien als bedenkelijk vluchtgedrag voor een ongemakkelijke waarheid: dat wij, hoe je het ook wendt of keert, bewust meewerken aan de doorgaande verzieking van het klimaat. Het heeft geleid tot een onontkoombaar besluit: geen vliegvakanties meer zolang het milieu daar op deze wijze door wordt belast. Waarom ik dit zo nodig publiekelijk moet delen? Nee, niet om een vrome daad te etaleren. Evenmin om anderen de les te lezen. Wel om elkaar te denken te geven.
Toen het vorige week spontaan ter sprake kwam in een gesprek met een stel jonge gelovige mensen bij Groot Nieuws Radio, reageerden ze heel eerlijk: ‘U hebt makkelijk praten nu u ouder bent en inmiddels op allerlei plekken bent geweest.’ Ik kon ze niet anders dan gelijk geven. Tegelijk zei één van hen: ‘Ik vind het eigenlijk best apart dat u juist nu deze keuze maakt, terwijl u misschien wel meer dan ooit de mogelijkheden hebt om te vliegen. Het inspireert me er nog eens met mijn vrienden over door te praten.’ ‘Mooi’, antwoordde ik verrast, ‘dat is precies de bedoeling.’ We filosofeerden er nog even over door en kwamen tot de conclusie dat b.v. bewust halveren van je vliegtrips al een mooi begin zou zijn, als die andere stap voor nu nog te rigoureus is. Zelfs de catechismus, die vaak wel van wanten weet, houdt als het gaat om vernieuwing van ons alledaagse doen en laten de menselijke maat aan en spreekt over ‘een klein beginsel’; maar dan wel zó, zegt dit geloofs-groeiboek in één adem, ‘dat wij met een ernstig voornemen niet alleen naar sommige maar naar alle geboden Gods beginnen te leven’ (HC, antw. 114). Zondermeer volharden in het bekende vluchtgedrag (in dubbele zin) is dus geen optie. Stel je voor hoeveel tickets en vluchten het op den duur gaat schelen als iedere christen hier werk van maakt!
Paul Visser
Photo by László Glatz on Unsplash