Geen idee…! Dat is de eerste reactie als je links en recht vraagt waar het met Pinksteren over gaat. Het verhaal wat erbij hoort – van de komst van Gods Geest – is blijkbaar nooit echt binnengekomen. Waarom niet? Ik kan maar één reden bedenken: het spreekt niet tot de verbeelding. Zoals het Kerstverhaal, dat vertelt over de geboorte van een kind als lichtstraal van de hemel. Of het Paasverhaal dat over nieuw leven gaat en zich als vanzelf laat combineren met kleurige eieren en fleurige lentebloemen. Maar Pinksteren blijft lastig. Je hebt pinksterbloemen, pinksterraces, pinkpop… en de Pinkstergeest. Maar het combineert niet.
Het feest van de Geest. Zo heet Pinksteren in de kerk. Dat kan zo maar een beetje zweverig worden. En dus onwerkelijk. Hoewel… geesten lijken vandaag de dag weer terug van weg geweest. Films en games zijn ervan vergeven. Het aantal mensen dat weer geloven dat er iets meer is tussen hemel en aarde groeit. Wat dat betreft zou Pinksteren als ‘feest van de Geest’ zomaar razend populair kunnen worden.
Tegelijk is het met die Geest van Pinksteren wel even anders dan met al die geesten om ons heen. Om dat aan de weet te komen heb je de Bijbel nodig. Handelingen 2 voor de liefhebber. Een apart verhaal. Kort en goed komt het erop neer dat Gods Geest, die op de Pinksterdag werd uitgestort, werkte als eyeopener. Schellen vielen van de ogen. Dingen vielen op hun plaats. Vrome mensen die het beter dachten te weten dan God, ontdekten met een schok dat zij slechter waren dan ze zelf hadden gedacht . Tegelijk werd tot hun stomme verbazing duidelijk dat God veel genadiger is dan zij ooit hadden vermoed. Er gingen wissels om in hun denken. Vaste gedachtepatronen werden doorbroken. Ze kwamen tot nieuwe inzichten. ‘Metanoia’ heet dat in het Grieks. ‘Bekering’ in het Nederlands.
Vrije geesten worden vaak wat zenuwachtig van dat laatste woord. Denken al gauw aan manipulatie en dwang van buitenaf. Het roept een hoop frustratie op uit het verleden. Toen geloof van bovenaf werd opgelegd. En het een kwestie van slikken of stikken was. Dat nooit meer alsjeblieft, zeggen ze. En terecht! Maar tegen een nieuw inzicht kan ook een vrije geest toch moeilijk bezwaar aantekenen, lijkt mij.
Ik vind het een meesterzet dat God via de Geest onder ons te werk ging en gaat. En op dat niveau – van onze geest dus! – met ons wil communiceren. Echt geloven is dan ook geen kwestie van verstand op nul en blik op oneindig. Integendeel. Gods Geest geeft juist te denken. Anders en meer dan je zelf bedenken kunt. Pinksteren vraagt in principe dus om een ‘open mind’. En zelfs als dat laatste ontbreekt, kan deze Geest ongedacht te denken geven. Eerlijk gezegd zou ik er zelf niks geloofd hebben als me dat niet op een goeie dag overkomen was…
Paul Visser, predikant te Amsterdam (Noorderkerk)
