Gesprek ‘God op de gracht’ met Hanna Verboom en Mark van Eeuwen
Quote Mark van Eeuwen: Hij flirt ook met mij…
GOD OP DE GRACHT 1
Journalistieke impressie van Anna Krijger van het gesprek
van Paul Visser met de acteurs Hanna Verboom en Mark van Eeuwen
Flirt ik met God, of flirt God met mij? Acteur Mark van Eeuwen (42), afkomstig uit een niet-religieus gezin, kwam na ‘een zoektocht naar zichzelf’ op het pad van het geloof. Wat overigens niet betekent dat hij zich nu christen noemt, maar wel dat hij is gaan twijfelen aan zijn ongeloof.
Actrice Hanna Verboom (35) groeide op in een gezin waarin God juist vanzelfsprekend aanwezig was. Ook zij begon later te twijfelen, in haar geval over wat ze als kind voor waar had aangenomen. Geloofde zij zelf nog wel? Inmiddels herkent zij God weer in kleine ontmoetingen of juist in grote daden, zoals vergeving.
De eerste editie van de gesprekkenreeks ‘God op de gracht’, op donderdag 28 februari 2019 onder leiding van dominee Paul Visser in de Amsterdamse Noorderkerk, begon met een openhartig ontmoeting met deze twee acteurs. Al werden, zoals presentator Gerrit van den Berg in zijn inleiding had gesuggereerd, nog niet alle taboes doorbroken, het was wel een onalledaags gesprek voorbij aan de vanzelfsprekendheid. Van Eeuwen had er van tevoren nog zo zijn bedenkingen over gehad. “Ik vond het spannend, ik praat niet zo veel over God. En ik heb meer vragen dan antwoorden.”
De toezegging van collega Verboom voor deze avond had hem toch over de streep getrokken. Bovendien, zei Van Eeuwen, moet je toch ergens op durven vertrouwen. “Er wordt gezegd dat God liefde is.” Visser beaamde dat. “En het is niet niks om je aan deze liefde over te geven.”
Beide gasten was gevraagd een fragment mee te nemen dat iets zegt over hoe zij God zien. Van Eeuwen koos een fragment uit een film waarin hij zelf speelde. In de scène werd gesuggereerd dat Van Eeuwens vrouw in de film hem bedroog. Een toepasselijk fragment, volgens de acteur, omdat zowel relaties tussen mensen onderling als tussen mens en God draaien om vertrouwen.
Het fragment van Verboom was afkomstig uit de documentaire Human van de fotograaf Yann Arthus-Bertrand, waarin het gaat over de vraag wat het betekent om mens te zijn. De man in beeld vertelde over de vrouw die hem als eerste in zijn leven had laten zien wat liefde was: de moeder en grootmoeder van de vrouw en het meisje die hij van het leven had beroofd. De man kreeg een levenslange straf opgelegd en had vergeving van deze vrouw ontvangen voor zijn daad. Een onmenselijk grootse daad, zou je kunnen stellen, die Verboom “een stukje hemel op aarde” noemt. “Dat is God.”
Van Eeuwen vertelde over zijn voorzichtige kennismaking met het geloof: “Gedurende mijn leven raakte ik steeds iets meer naar binnen gericht, ik ging steeds vaker op zoek.” Die zoektocht had net zo goed via de wetenschap of de literatuur kunnen lopen, aldus Van Eeuwen, maar zijn rol als Petrus in het muzikaal-Bijbelse evenement ‘The Passion’ bracht hem op een andere weg. “Ik raakte zo gefascineerd door het verhaal. Petrus als feilbaar mens die Jezus tot drie maal toe verloochent en toch vergeven wordt. Je mag fouten maken. Dat vond ik zo mooi.”
Van Eeuwen was veertig geworden en had kort daarvoor zijn moeder verloren. Het ging naar eigen zeggen “niet zo goed” met hem. Een zevendaagse retraite in een klooster bracht hem vervolgens een aantal bijzondere ervaringen, waarna hij zijn zoektocht naar God voortzette – tot op de dag van vandaag.
Verboom bracht haar jeugd in Soedan en Kenia door, vertelde ze. Haar ouders waren vanuit hun christelijke visie ontwikkelingswerkers daar. Eenmaal terug in Nederland, onder meer voor een studie filosofie en een acteercarrière, begon ze zich vragen te stellen over God. Visser haakt in: “Dat is juist goed. Je hebt niets aan een ‘tweedehands geloof’, dat alleen is ingegeven door je ouders. Je moet het zélf ervaren, uit de eerste hand.”
Van Eeuwen vindt het fijn om te horen dat ook Verboom haar twijfels heeft gehad. “Het is voor jou dus ook een zoektocht geweest. Daar kan ik me mee identificeren.” Op de vraag van Verboom of de dominee zelf ook weleens een ‘geloofscrisis’ heeft gehad, antwoordde Visser bevestigend. “Tien jaar geleden ben ik God op een haar na kwijtgeraakt. Drie dagen lang heb ik om hem gerouwd. Het was een zware periode.” Het besef dat de leerlingen van Jezus ook zulke crises hebben doorgemaakt en een bijzonder gesprek met een bekende deden hem weer bij God terugkomen. (De dominee die opbiecht dat hij niet meer gelooft – het zou bijna toch nog een taboedoorbrekende avond worden.) Visser: “Ondanks alles houdt God het toch met ons uit. Zelfs ons ongeloof kan hij aan.”
Een jonge vrouw uit het publiek wilde graag weten of Van Eeuwen, na zijn bijzondere ervaringen in het klooster, God vaker is tegengekomen. “Ja”, antwoordde Van Eeuwen: “Maar ik ben nog wel zoekende.” Vervolgens gaf hij de vraag terug: “Heb jij Hem gevonden?”, waarop ze zei: “Ik kom Hem steeds tegen.”
Die open zoektocht naar God is overigens echt iets anders dan je verhouden tot allerlei religieuze dogma’s en regels, bijvoorbeeld ten aanzien van homoseksualiteit, benadrukte Van Eeuwen. Die storen alleen maar. Daar was Visser het mee eens. “Genade, vertrouwen, geliefd en gezien worden, dát is het hart van het evangelie. Dat begint niet met een set van regels.” Ook Verboom herkende zich in deze interpretatie. “God is voor mij het fundament, maar zet ons ook in beweging over eigen grenzen heen. Hij is er in vele verschillende vormen.”
En hoe je Hem dan dichterbij kan laten komen? Het blijft lastig, want volgens Van Eeuwen gaat het vooral om je kwetsbaar opstellen en je overgeven. ‘Overgave’ bleek dan ook een van de terugkerende thema’s van het gesprek. Verboom verwoordde het als volgt: “Op God vertrouwen is leven met open handen. Je probeert zelf van alles te regisseren in het leven: ik zou dát werk moeten hebben en zó’n soort relatie. Maar dat kan niet.” De vergelijking met een regisseur was door beide acteurs snel gemaakt: met dat jij je overgeeft aan het verhaal van de regisseur, vertrouwt die jou de invulling van jouw rol toe…
